Kadırga’da İstanbul
Fotoğraf Müzesi ’nde 3 Mayıs tarihinde kapılarını açan iki sergi,
fotoğrafçıların arşivlerindeki fotoğrafları tekrar gün ışığına çıkardı. Bazen
çok tanıdık bazen de hiç görmemiş olduğunuza şaşıp kaldığınız fotoğraflarla
kronik ve oda oda hazırlanmış sergi, basın fotoğrafçılığı dalında olsa da
teknoloji, toplumsal tutum, gelişmişlik ve fotoğrafın anlatım gücü hakkında
birçok şey anlatıyor. 61 fotoğrafçının eserlerini insanlarla buluşturan
serginin ne kadar süre ile açık kalacağını hiç bir yerde bulamadım doğrusu...
Dünyada ilk foto ve
savaş foto muhabiri kabul edilen kişi Roger Fenton’dur (1819 - 1869). Kırım
Savaşı’nda oldukça zor koşullarda 360 kare çekmiştir. O dönemin teknolojisine
göre son derece fazla ve iyi bir sayı. Yalnızca bir kare çekmek için o aletleri
birkaç gün önce kurarak gece gündüz başında bekleyen foto muhabirlerden
biridir. Ayrıca ondan sonraki foto muhabirler, ölümle burun buruna gelmiş ve
hatta bir kısmı da mesleklerini yapabilmek için kendilerini savaş meydanlarına
atarak hayatlarını kaybetmiştir. Bu gibi
oldukça ilginç bilgiler sergide bolca yer almaktadır.
Fakat benim
özellikle dikkatimi çeken, 61 foto muhabir içerisinde yalnızca 4 kadın foto
muhabir bulunmasıydı. Elbette bunun sergiyi hazırlayanlarla alakası yok, yanlış
anlamaya müsait yapısı olanlar dizginlensin. Bu fotoğraflar 1908 ile 2013
yılları arasındaki basın fotoğraflarını kapsıyor. İlk dönemlerde erkeklerin
mesleki hegemonyasını yadsıyamayız. Foto muhabirlikte de durum aynıydı. Kadın
foto muhabirler magazinsel medyanın varoluşuyla kendini göstermeye başladı.
Hayat Dergisi bunun öncüsü sayılabilir. Renkli basın, kadının
metalaştırılmasının yanı sıra bir işe yaradı, denilebilir.
Günümüzde foto
muhabir sayısı eşitleniyor denebilir ama başarıları ve mevkileri açısından
adaletsizlik, şüphesiz yine selam ediyor. Söz ettiğim foto muhabirler röportaj
ile söyleşi arasındaki farklı algılayamayan gazetelere fotoğraf çekenler değil.
Okura gerçeği gösteren ve bir fikir veren olay fotoğrafları çekenlerden söz
ediyorum. Ve bilinir ki bir ülkenin gelişmişliğini gösteren kriterlerden biri
de kadın ve erkek eşitliği, toplumda ve hukuken var oluşudur. 61’de 4 bize bu
konuda bir ipucu veriyor.
Serginin bir diğer
ve de en güzel yanı da zamanında kişisel çatışmalardan ötürü sansürlenmiş, bazı
kişilerin çıkartılarak basına verilmiş olan fotoğrafların el değmemiş hallerini
ve de hiç görmediğiniz fotoğrafları da içermesi. Kırpılmış ya da sansürlenmiş
fotoğraflar anlam çarpıtmasına sebep olur ve bunun doğrultusunda okur da
gerçekten uzaklaşmış olur. Bu iş, merak gidermek için ya da başkalarının maşası
olmak için kullanılmaması gerekenlerdendir; bu da bilindik bir ek bilgi olsun
hepimize.
Koridorları kronik
bir sıralama ile hazırlanan sergide teknik anlamda hatalar var. Alt bilgiler ve
fotoğraf sıralaması karıştırılmış ve ziyaretçilerin kafasını karıştırıyor.
Bunun dışında rahatsız edici bir durum olmadığı gibi oldukça güzel ve verimli bir
sergi hazırlanmış. İstanbul Fotoğraf Müzesi ’nin hemen her sergisi takip
edilmeli. İnternette bulamayacağınız fotoğrafların varlığı sizi şaşırtacaktır
Gerekli bilgiler için:
http://www.istanbulfotografmuzesi.com
